Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Lideri Joe Biden, Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile yapacağı görüşme öncesinde, Çin’in bölgedeki taleplerine karşı açıklamalar yaptı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada Biden’ın, ASEAN (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) Zirvesi için bulunduğu Kamboçya’da, Çin’in Güney Çin Denizi üzerindeki egemenlik haklarına karşı geldiği bildirildi.
Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Milletlerarası Daimi Tahkim Mahkemesi’nin 2016 yılında Çin’in Güney Çin Denizi ile ilgili hak tezlerine karşı aldığı kararın “nihai ve hukuken bağlayıcı” olduğunu tabir eden Joe Biden, Japonya açıklarındaki özgür gemi trafiği ile Güney ve Doğu Çin Denizi üzerindeki özgür uçuşlara hürmet gösterilmesi gerektiğini lisana getirdi. Biden ayrıyeten, var olan tüm uyuşmazlıkların, barışçıl yollarla ve milletlerarası hukuk ile ahenk içinde çözülmesinin mecburî olduğunu vurguladı.
ABD’nin uğruna savaşmayı göze aldığı ülke: Tayvan
Beyaz Saray açıklamasında, ABD’nin global boyutta Çin ile enerjik bir rekabete girmek istediği, fakat tıpkı vakitte insan hakları ihlallerine de dikkat çekmeye devam edeceği belirtildi. Öteki yandan “Rekabetin bir çatışmaya dönüşmemesi için” bağlantı kanallarının açık tutulmasının ehemmiyetine vurgu yapıldı. ABD Lideri Biden ayrıyeten, Tayvan Boğazı’nda “Barış ve İstikrar”ın önemine vurgu yaparak, Pekin’in Tayvan’ı işgal etme girişimine atıfta bulundu.
Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan’ı egemenlik sonları içinde bir kesimi olarak görürken, Tayvan kendini çok uzun müddettir bağımsız bir ülke olarak tanımlıyor. Tayvan’ın olası bir Çin saldırısında kendini koruyabilmesi için bu ülkeye silah desteği sağlayan ABD, Joe Biden yönetiminde birçok kez, Çin’in muhtemel bir işgal teşebbüsünde Amerikan ordusunun Tayvan’ı koruyacağını vurguladı.
Arşiv – Çin Hava Kuvvetleri’ne ilişkin savaş uçaları Tayvan’ın güneyinde devriye uçuşu gerçekleştiriyorFotoğraf: Liu Rui/Xinhua/AP/dpa/picture alliance
Güney Çin Denizi’nde egemenlik tartışmaları
Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak argüman eden Çin, bu hususta en büyük uyuşmazlığı Japonya ile yaşıyor. Başka yandan ASEAN üyesi Vietnam, Filipinler, Malezya ve Brunei üzere ülkeler de kelam konusu deniz ve bu denizde yer alan adalar üzerinde egemenlik savlarını lisana getiriyor. Pek çok hammadde açısından varlıklı olan Güney Çin Denizi, tıpkı vakitte dünya deniz trafiğinin üçte birinin güzergahında yer alıyor. Kelam konusu denizde sık sık devriye gezen ABD donanmasına ilişkin savaş gemileri ile Çin donanmasına ilişkin savaş gemileri ortasında da vakit zaman tansiyonun yükseldiği temaslar oluyor.
ABD Lideri Biden ile Çin’li mevkidaşı Şi, G20 Zirvesi öncesinde Pazartesi günü Endonezya’nın Bali Adası’nda bir araya gelecek. Bali’nin turistik merkezlerinden Nusa Dua’da Salı ve Çarşamba günü yapılacak G20 Zirvesi’nde Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek.
dpa / ET,HT
