Marmara Deniz’inde batan “Semele” isimli gemi 23 yıldır kurtarılmayı bekliyor
Zeytinburnu demirleme alanında tehlikeli bekleyiş
İSTANBUL – 1999 yılında Belize bayraklı “Semele” isimli kuru yük gemisi ile Bulgar bayraklı “Shipka” isimli kuru yük gemisi, Ahırkapı Feneri açıklarında çarpıştı. Çarpışmanın tesiri ile Semele isimli gemi, içinde bulunan 6 bin 535 metrik ton çubuk-kangal demir yükü ve orta uzunluk tanker büyüklüğündeki yakıt ile birlikte battı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, 23 yıldır batık halde bulunan “Semele” gemisinin Düzce depremindeki sarsıntıda ekosisteme ziyanlı hususlar salarak Marmara Denizi için risk taşıdığını ve batık gemi içinde tanker büyüklüğünde yakıt olduğunu söyledi.
Belize bayraklı 5 bin 945 grostonluk “Semele” isimli kuru yük gemisi ile Bulgar bayraklı 16 bin 166 grostonluk “Shipka” isimli kuru yük gemisi 07 Kasım 1999 tarihinde Ahırkapı Feneri açıklarında çarpıştı. Çarpışmanın tesiri ile Semele gemisi, içinde bulunan 6 bin 535 metrik ton çubuk- kangal demir yükü ve yakıtı ile birlikte battı. Yaklaşık 300 metre olan batık Semele gemisinin yakıt ve yağlama yağları ile demir yükü, deniz ortamını uzun vakittir kirleterek ve alıcı ortamının oksijen içeriğini azalttı. Batık gemideki yağ ve yakıtın tamamı su içinde çözünmesi, atmosfere karışmasının sıkıntı olacağından yağ- yakıtın tamamının su ortamını etkilemesi kaçınılmaz hale geldi.
Öte yandan batık gemi nedeni ile liman giriş çıkışları ve balıkçılık faaliyetleri zorlaşırken, sığınma limanı olarak kullanılan giril alan batık nedeni ile tehlike arz ediyor. İstanbul Üniversitesi’nin yaptığı bilimsel çalışmalar sırasında batık gemi Ahırkapı açıklarında incelendi, geminin battığı konum itibariyle hem İstanbul’un ana demirleme alanını kısıtladığı, hem de denizel kirliliğe sebep olduğu, yapılan numuneler ve çalışmalar sonucunda tespit edildi.
“Üzerinde taşıdığı yağ yakıt risk teşkil ediyor”
Konuya ait değerli açıklamalarda bulunan İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, “Bu gemi yaklaşık 23 yıldır Ahırkapı Demirleme alanında, kazadan sonra batık durumda duruyor. Sonuç itibariyle bu geminin burada bulunduğu mühlet boyunca oluşan korozyonlardan ötürü üzerinde de taşıdığı yağ yakıt, bir risk teşkil ediyor. Zira şöyle düşünmek gerekiyor. Bu gemi tam kıtalar ortası yük taşıyacakken ve sefere kalkmışken bir kazaya uğradı ve battı. Üzerindeki yağ yakıtı ortalama uzunluk, bir tanker kadar yağ yakıt üzerinde bulunuyor. Zira bu okyanus ve okyanus ötesi olarak bu demir cevherini taşıyacaktı. ve bu geminin uzunluğu yaklaşık 300 metre. Artık biz 300 metrelik bir binayı düşündüğümüzde İstanbul’da çok fazla örneği yok. Ancak bir görsel olarak düşünecek olursanız 300 metrelik bir uzunluk yaklaşık 100 katlı bir bina kadar ölçek uzunluk verecektir” dedi.
“Bir sanayi kompleksi şu anda denizin altında yatıyor”
Batık gemilerin çıkarılmasını karşılayacak olan sigorta firmaların olduğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Gazioğlu, “Bu kadar büyüklükteki bir gemi Ahırkapı Demirleme alanında kırık vaziyette bulunmakta. Geçen sene hepimizin yaşadığı müsilaj hadisesi vardı. İşte Marmara için kimi önlemler alındı. Bu gemi üzere pek çok gemi Marmara Denizi’nde aslında var. ve bunların büyük bir kısmının sigortası da mevcut. Şöyle ki bu gemilerin milletlerarası sigortacılık çerçevesinde, bu sigortaları yaptırmaları gerekiyor. O yüzden bu batık gemilerin madem çıkarılmasını karşılayacak olan sigorta firmada var. Niçin burada ve niçin burada kalsınlar. Zira üzerlerinde bunların taşıdıkları yük kadar kendileri de bir ekonomik bedel. 300 metrelik bir gemiden bahsediyoruz. Bu ortalama uzunluğu aslında bir fabrika boyutları kadar. ve bunun üzerindeki motor uzunluğu kendi jeneratörleri var ancak motorunun gücü Anadolu’da orta boy bir kasabadaki halkı aydınlatabilecek güce sahiptir. Bir sanayi kompleksi şu anda denizin altında yatıyor.” ifadelerini kullandı.
“Yağ yakıtı bir tanker büyüklüğü kadar”
Prof. Dr. Gazioğlu devamında, “Son günlerde yaşadığımız Düzce depremi yaklaşık 40 saniye sürdüğü söyleniyor. Yani İstanbul’da da bu sarsıntı herhalde 20-25 saniye hissedilmiştir. Bu cins sarsıntıların yaklaşık 300 metre uzunluğunda olan ve yer yer kırılmış, yer yer parçalanmış ve aşağıda stabil durumda bulunmayan bu yapının, bu kompleksin bir durumunda değişikliğe sebebi olabilir. Zira bu gemi yaklaşık 60 metre derinliğinde yatıyor. 40 metreye kadar da uzanıyor. O yüzden bu cins bir riskin oluşabileceği pahalandırmak gerekiyor. Az evvel de arz ettiğim üzere üzerindeki yağ yakıtı, bir tanker büyüklüğü kadar. O yüzden denizlerimizi bu çeşit riskleri bırakmamak gerekiyor. Şu anda elimizde imkan varken bu geminin sigortası, bunu çıkarma yardımcıyken bu cins gemilerin tamamının çıkarılması gerekiyor. Ülkemiz açıkçası bu kabiliyetleri yeni yeni kazandı. Daha evvel bu derin metrelerden bu tıp yapıları çıkarmak çok da kolay değildi. Yurt dışından çok gereç ve ekipman ve işçi getirmek gerekiyordu. Halbuki günümüzde kamuda yahut özel bölümde bu altyapı oluşmuş vaziyette. Bilhassa özel dalın bu hususta yaptığı yatırımlar mevcut. Dünyanın her yerinde bu cins gemileri çıkarıyorlar. Bizim ülkemizde de bunun sigorta sahibi varken niçin bundan yararlanmayalım, buradaki riski ortadan kaldırmayalım?” diye konuştu.
