Artan hayat pahalılığı karşısında taban fiyat için belirlenecek yeni rakam personelin gözü kulağı oluyor. 8 bin 506 lira olan taban fiyat, işveren ve personel sendikaları arasında yapılacak görüşmelerin ardından kaç liraya çıkarılacak.
Bu kapsamda dün, işçileri temsilen TÜRK-İŞ ve patronları temsilen Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyetinin katılımıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ilk toplantısı dün yapıldı. TÜRK-İŞ Heyet Başkanı Veli Solak, toplantı sonrası sürecin Kurban Bayramı’na kadar tamamlanmasını dilediklerini açıkladı, ancak zam oranıyla ilgili rakam vermedi. Görüşmeden önceki gün iktidara yakınlığıyla bilinen Sabah gazetesi konuya ilişkin sendika temsilcilerinin dile getirmediği bir iddiayı paylaştı. Buna göre taban fiyat yüzde 30 artışla 11 bin 58 lira olacak.
Ekonomistlere baz fiyat beklentilerini ve enflasyon üzerindeki etkilerini sorduk.
Akademisyen Oğuz Demir.‘YÜZDE 25 ARTIŞ’
Akademisyen Oğuz Demir, taban fiyatın yüzde 25 artarak 10 bin liranın biraz üzerine çıkacağını iddia ediyor. Demir, varsayımının ilişkilerini şöyle açıklıyor: “Bu rakamın iki nedenle çıkacağını tahmin ediyorum. Birincisi, hükümetin 500$’lık hedefine rağmen, işverenlerin itirazları açık. İkincisi ise ilk 6 ayda TÜİK enflasyonunun yüzde 16-17 civarına çıkması.”
Oğuz Demir’e göre taban fiyatın enflasyon üzerindeki etkisi sınırlı olacak. Demir, döviz kurlarının enflasyonu etkileyeceğine inanıyor. Asgari fiyatın alım gücüne etkisine ilişkin ise, “Döviz kurundaki artıştan dolayı ikinci yarıda ilk yarıya göre daha yüksek bir enflasyon olacağını tahmin ediyorum. Dolayısıyla bu artış, yılın ilk altı ayındaki zararı çok az hafifletiyor. İkinci dönem çok daha hızlı bir gerileme olacak” diyor.
Ekonomist Güldem Atabay.‘ÇALIŞANLARIN ÇOĞU ASGARİ ÜCRET BANDINA SIKIŞTIRILMIŞ’
Ekonomist Güldem Atabay, taban fiyat artışının seçim yatırımı olduğuna dikkat çekiyor. “Ücretlilerin yarısından fazlası asgari ücrette buluşturuldu. Bu durum hayat pahalılığının daha az hissedildiği Anadolu’da oyları konsolide etmek için kullanıldı” diyen Atabay, taban fiyat artışının yüzde 30’u geçmeyeceğini de sözlerine ekledi.
Asgari fiyat artışının enflasyonu artıracağını söyleyen Atabay, şu değerlendirmede bulunuyor: “Yüksek maaşlı çalışan sayısı giderek azalıyor. Asgari fiyat artışları yaygın düşük fiyat politikasını desteklemektedir. Çalışanın hak ettiği fiyat tartışmalarından dolayı enflasyonla uğraşılmadığı ölçüde enflasyonu yapışkan yapan unsurlardan biridir. Temmuz ayındaki artış ve TL’deki değer kaybı ile durum değişmeyecek. Enflasyon hızlanırken, minimum fiyatın satın alma gücü kısa vadede zayıflayacaktır. Enflasyona katkısı devam edecek. Asgari fiyat artış oranını tartışalım tabii ki. Ancak işgücü piyasasındaki yapısal sorunlar bu artan oranların çok ötesinde.”
Yüksek enflasyon nedeniyle alım gücünün düştüğünü kaydeden Atabay, “Enflasyon karşısında maaşını ezmeyecek bir sistem talep etmek çalışanın hakkıdır. Ancak mevcut durum bu beklentiyi karşılamaktan uzaktır. Özellikle büyükşehirlerde çok çeşitli eğitim ve meslek gruplarından insanların ağırlıklı olarak asgari ücretli hale gelmesi hayat pahalılığındaki krizi derinleştiriyor. Türkiye’de çalışanların çoğunun asgari ücret bandına sıkıştığını sözlerine ekleyen Atabay, bu rakamın yüzde 70 civarında olduğunu, Avrupa’da ise yüzde 10’u geçmediğini açıklıyor.
Gazeteci-yazar Barış Soydan.‘ENFLASYONDA YÜKSELME BEKLİYORUM’
10news yazarı Barış Soydan da artışın enflasyona olumsuz yansıyacağını düşünüyor. Enflasyona yakın bir artış olacağını belirten Soydan, “TÜİK rakamları reel fiyat artışını yansıtmıyor. Özellikle bu ay doğalgaza yapılan zamların durmasıyla birlikte enflasyon sıfıra yakın seyretti. Dolayısıyla enflasyon üzerinde bir miktar güç katacaktır. Buna rağmen enflasyonun neden olduğu kaybı telafi edeceğini düşünmüyorum.”
Asgari fiyattaki artışın iç talebi artıracağı için kaçınılmaz olarak enflasyonu olumsuz etkileyeceğini belirten Soydan, son olarak şöyle diyor: “Burada çalışanların bir suçu yok. Suç, enflasyonu şişiren bir para politikası izleyen siyasi iktidardadır. Ekonomi kitaplarında ücretler arttığında iç talebin arttığı ve bunun talep enflasyonu etkisi yarattığı doğrudur.”
